Symbolika wielkiej smogorzowskiej wieży

Największa rozeta (różyca - arch.) Europy w paryskiej Katedrze Notre Dame ma 13,1 m średnicy, a razem z ostrołukowymi elementami maswerku 17,4 m wysokości. Ta w Amiens ma nieco mniej, ale fotografia oddaje pięknie spasowany maswerk, który przy uderzeniu wydaje krystalicznie czysty głośny dźwięk. Rozeta symbolizuje zwykle patronat Matki Boskiej.

Alexis Langner nie miał zbyt wiele funduszy, aby rozetą (różycą)  fasady lub transeptu oddać kult Maryjny, który rodzi się w średniowieczu. Przecież wiele katedr nosi tytuł Notre Dame (Naszej Pani), nie tylko ta najsłynniejsza paryska. Symbolem tego nawiązania do kultu wieków średnich w Smogorzowie jest wieża północna. Wieńczy  ją przecież piękny kwiaton i krzyż zakończony złotą gwiazdą – niewątpliwym symbolem Maryjnym. W „Litanii Loretańskiej” śpiewamy lub wypowiadamy wielkie symbole Matki Boga:

Różo Duchowna, módl się za nami.
Wieżo Dawidowa, módl się za nami.
Wieżo z Kości Słoniowej, módl się za nami.
Domie Złoty, módl się za nami.
Arko Przymierza, módl się za nami.
Bramo Niebieska, módl się za nami.
Gwiazdo Zaranna, módl się za nami.

Gwiazda zaranna (Stella matutina) to najjaśniejsza z gwiazd o świcie, która zapowiada przyjście Słońca, czyli Boga.  W astrologii średniowiecza to taka gwiazda, która świeci do końca nocy, a często jej światło jest jeszcze widoczne przy wschodzącym słońcu. Kiedy inne gwiazdy powoli bledną, jedynie ta pozostaje i zapowiada niejako nadejście poranka, wprowadza Słońce na świat.

Motyw Maryi - Polarnej Gwiazdy Północnej, ułatwiającej człowiekowi żeglugę, która jest wielką metafora życia, pojawia się także w słynnym wczesnośredniowiecznym hymnie ku czci NMP Ave, Maris Stella (Witaj, Gwiazdo Morza):

Witaj, Gwiazdo Morza,
Wielka Matko Boga,
Panno zawsze czysta,
Bramo Niebios błoga.

W Litanii Loretańskiej pojawia sie również dwukrotnie motyw Wieży i Bramy. Ten patronat Maryjny nad smogorzowska wieżą zaznaczony jest symbolicznie rzeźbą Matki Boskiej w ostrołukowej niszy nad  portalem północnego wejścia, kóre prowadzi przez wieżę.

U podnóża Matki Boskiej z wieży pólnocnej znajduje się pokonany Szatan, który jest człowieczo-smoczą hybrydą.

Klub Biznesu Biznes.Space

_{Reklamuj się na Portalu Namyslowianie.pl}

Jeśli uzmysłowimy sobie, że w dole, w tympanonie portalu północnego, znajduje się Św. Jan Chrzciciel, to światynia Langnera powtarza wielki motyw średniowiecznego pośrednictwa - ideę Deesis. Obecną przecież w Bogurodzicy, bo u podnóża rzutu krzyża światyni stoją Matka Boska i Św. Jan Chrzciciel. Nasi pośrednicy w modlitwach do Boga. To wyjaśnia tajemnicę dwóch sąsiadujących ze sobą rzeźb w jednej wieży. Przy czym w tej świętej hierarchii Matka Boska stoi szczebel wyżej. O motywie Deesis w Smogorzowie i związkach z Bogurodzicą nikt jeszcze nie pisał, nawet prof. Agnieszka Zabłocka-Kos. Może przy okazji udało się odsłonić następną tajemnicę "Smogorzowskiej Katedry"?

Ten bardzo ciekawy motyw Deesis został powtórzony na najpiękniejszym nagrobku ziemi namysłowskiej w Gręboszowie. Rzeźbie na mogile urodzonego w 1861 roku w Kowalowicach Johanessa Edgara Henckla Donersmarka, fundatora tajemniczego kościoła neoromańskiego w Gręboszowie.  Jego ojcie Georg Friedrich był fundatorem pobliskiego drugiego pięknego neogotyckiego kościoła w Kowalowicach. Czy znany Johannesowi  motyw Deesis nakazał on powtórzyć w testamencie na swoim nagrobku?

Jest jeszcze jeden aspekt średniowiecznej symboliki wieży i znajdującej się na niej dzwonnicy. Przypomina ją Jean Hani w "Symbolice świątyni chrześcijańskiej". Średniowieczni myśliciele uważają, że dzwonnica na wieży to obraz Matki Boskiej i Kościoła, nazywanych za "Pieśnią nad pieśniami" Wieżą Dawidową. Trafny symbol, bo dzwony - tak jak król Dawid śpiewający psalmy - niosą swoją pieśń po najbliższej okolicy Smogorzowa.

Dla podsumowania oto jeszcze raz cechy gotyckiej katedry:

- strzelistość i smukłość – nawy główne osiągają  wysokość kilkunastopiętrowego współczesnego wieżowca, a wieże nawet ok.  150 metrów;
- ażurowość i lekkość  konstrukcji – wnętrze katedry prześwietlone jest  światłem witraży;
- bardzo wysoka nawa główna wspierana transeptem, nawami bocznymi, łukami przyporowymi oraz wieńcem kaplic;
-  ostrołukowe wielkie okna zdobione maswerkami i  kolorowymi witrażami;
- bogato zdobione rzeźbą portale oraz fasady;
- budowla zbudowana na planie krzyża zorientowana prezbiterium na wschód;
- górowanie ogromem nad przestrzenią miasta i okolicy.