Ryczyn odnalazł słynną relikwię ze Smogorzowa!

Mamy następną lokalną historyczną rewelację. Odkrytą dzięki oczywiście naszemu przyjacielowi z Kępna i naszemu forumowiczowi Ryczynowi. Ryczyn - w imieniu namysłowian - serdeczne dzięki za info i fotografie:))

Ryczyn, czy mógłbyś podać wymiary krzyżyka-relikwii? Czy ta ramka to dodana ozdoba, czy pierwotna część smogorzowskiej pamiątki, bo znajdował się on za szkłem? Ciekawe, co znajdowało się w oderwanej i niezachowanej części pamiątkowego druku na rewersie krzyżyka?

Ryczyn, dziękuję za naukową skrupulatność i fascynującą odpowiedź. Mogę Ci tylko powiedzieć, że magia niezwykłej smogorzowskiej relikwii nadal i ciagle działa. Nie chcę o tym oficjalnie i publicznie. Więcej w liście.

Madzik, jest jeszcze ta rycina przedstawiająca spalony kościół w Smogorzowie na awersie krzyżyka-relikwi.

Mam przed nosem broszurę wyedytowana niezwykle starannie prze znanego regionalistę, pana Leonarda Fiedenia z Oławy w 1998 r. To skrót "Kroniki parafii Dobrzeń Wielki" ojca Rocha Scheitza. Panu Leonardowi, który jeździł jeszcze w 1999 r. do Namysłowa i Smogorzowa z Oławy rowerem - mimo wieku emerytalnego - zawdzięczam kilka najważniejszych notatek, kserokopii dokumentów dotyczących Smogorzowa, podobnie jak pannie Ani Zychowicz - dzisiaj pani Ani Maciejewskiej. Pan Leonard zapisuje nazwisko słynnego kapłana z Piekar Ślaskich Jan Alojzy Ficek. Tak wymawiają jego nazwisko w Piekarach Ślaskich - choć ks. prof. bp Wincenty Urban używał formy Fiecek, a w wariantach niemieckich zapisu spotkamy też Fietzek.

Ten wielki kapłan, budowniczy bazyliki i sanktuarium w Piekarach Ślaskich święcił relikwię, którą odnalazł Ryczyn. Urodził sie w Dobrzeniu Wielkim w rodzinie kultywującej polskie tradycje patriotyczne. Jego matka nazywała się Maria Pampuch, a ojciec Józef współdziałał z emisariuszami Tadeusza Kościuszki. Dlaczego z Ficka robimy Fiecka?

Dużo w sieci tych biograficznych linków. Mnie najbardziej zainteresowała informacja, że "ks. Jan Nepomucen Alojzy Ficek prowadził także korespondencję z irlandzkim działaczem trzeźwościowym o. Theobaldem Mathew". Kontynuwał więc stare zwiazki Piekar Ślaskich i Tarnowskich Gór z Irlandczykami z czasów napoleońskich. Miał je żywo w pamięci. W obawie przed wcieleniem do wojska pruskiego w 1813 roku uciekł do Krakowa i tam ukończył studia teologiczne. Tam też został wyświęcony przez biskupa Jana Pawła Woronicza.

Bardzo ciekawą informację o relikwii krzyża ze Smogorzowa zawiera niemiecki przypis 6 druku ulotnego  z 1856 r.: "Prośby o łaskawą pomoc na odbudowę spalonego pierwszego chrześcijańskiego kościoła na Śląsku w Smogorzowie..." wydany przez Namislavię w Zeszycie I "Źródeł i materiałów do dziejów ziemi namysłowskiej". Zaczynam teraz rozumieć, dlaczego ołtarz cudownie ocalałego krzyża jest tak skromny. Relikwie ze Smogorzowa miały takie wzięcie, że zabrakło drewna z cudownie ocalałego krzyża na ich wykonanie. Krzyżyki, dające moc dobrej śmierci i odpustu,  wykonywano nie tylko z cudownie ocalałego krzyża, ale i ocalonych bierwion modrzewiowych kościoła. Kiedy zaczęło brakować drewna modrzewiowego, do wytworzenia relikwii użyto w niektórych krzyżykach  bierwion dębowych pochodzacych z progowych części kościoła. Z modrzewia wykonywano tylko krótszą belkę krzyża.

Ze źrodeł wielkopolskich wiem, że do naszych czasów nie zachowało się zbyt wiele tych relikwii, bo po śmierci wkładano je zmarłemu do trumny. A tak przy okazji zacytujmy fragment tego przypisu:

Dopuścić się przy tym jakiegokolwiek oszustwa, to znaczy zrobić krzyże z innego drewna i podawać je jako prawdziwe, policzylibyśmy sobie za największy grzech.

Teraz wreszcie dotarłem do tych "źródeł wielkopolskich", z których dowiedziałem się, że krzyżyki smogorzowskie dające dobre skonanie (sterbekreuze) wkładano do trumny, stąd tak niewiele zachowało się ich do naszych czasów. Wiedziałem, że szukany skan artykułu znajduje się na portalu "Socjum. Kępno i okolice". Teraz jednak mogę podać precyzyjnie adres bibliograficzny: Rybarek Hanys, Legenda smogorzowska [w:] Z kresów południowych, Przewodnik Katolicki, nr 14, Poznań 1927 r. , s. 196-7. Skan artykułu zamieścił 29.12.2009 r. "madzik83" - ;)

Dodam tylko, że "Przewodnik Katolicki" to najstarszy w Polsce (ciągle wydawany od 1895 r.) tygodnik o tematyce społeczno-religijnej.  Ma nakład 40 000 egzemplarzy.

Teraz również przypomniałem sobie, że w 1997 roku napisałem w GZN tekst interwencyjny o Kamieniu i Źródełku Św. Jadwigi. Po nim pieknie odmulono źródło, a kamień spod zarośniętego chaszczami płotu cmentarza za plebanią przeniesiono na nowy plac kościelny. Odwiedziliśmy z chesterem tydzień temu to źródło. Bije żywe. Ma nadal fatalną PRL-owską betonowa cembrowinę. Funadament pierwotnej cembrowiny jest jednak stary i ciekawy. Woda pięknie zażelaziona i zmineralizowana. Kiedy latem wokół źródła wyrosną srebrzyste łopiony,  wygląda to pięknie. Tych źródlisk wokół Jarząbka jest więcej. Szukającym tego źródła dodam tylko, że zlokalizowane jest ono za betonowym mostkiem Jarząbka - na jego, kartograficznie lokalizując,  lewym brzegu - tuż przy strudze wpadającej zaraz do Jarząbka.

W tym adresie bibliograficznym z postu powyżej powinno być Rybarek Jan, a nie Hanys. Artykuł jest podpisany Rybarek J. Ktoś z miejscowych forumowiczów w dyskusji użył co prawda  żartobliwie imienia "nasz Hanys", ale chodzi o Jana.

Namislavia:

Na brakującym fragmencie ryciny na rewersie krzyża był herb IV biskupa śląskiego - Lucyliusa. Tak wynika z treści czwartej strony niemieckojęzycznej odezwy „Bitte um milde...”

I to jest bardzo ciekawe. Na "Plafonie Bischofa Gotfryda" - pierwotnie raczej w świetlicy, a nie w salonie (jak napisałem) bo był to jednak "dom parafialny" - znajduje się pięć herbów - w tym ostatniego biskupa Leonarda. Na krzyżyku dobrego konania jest tylko czterech biskupów. Wychodzi w każdym momencie brak skrupulatności. Bo jak to jest na  grobie biskupów za plebanią na krzyżu? Ilu tam jest biskupów pięciu czy czterech? Powinno być czterech, a mnie zdaje się, że jest jednak pięciu wyrytych na krzyżu? Może ktoś ze smogorzowian sprawdzi to i odezwie się na forum, podajac przy tym daty rezydowania wyryte również na krzyżu nad kryptą?

To istotne, bo Liebich w Kronice miasta Namysłowa pisze o pięciu biskupach pochowanych za plebanią. Ogłoszenia literackie Lompy i niemieckiej "Odezwy o łaskawą prośbę" (Bitte um milde...) wspominją tylko o czterech głowach (czaszkach) biskupów ocalałych z pożaru. Wg Długosza i innych historii biskupich Leonard miał dokonać żywota już w Byczynie [Ryczynie] - i tam miał być pochowany. Krzyżyki na tym druku na odwrocie przekazywaly precyzyjniej niż pastor Liebich historię smogorzowskiego mitu, bo one nie tylko miały zapewnić dobre konanie, ale i uczyć w formie obrazkowej historii Śląska.

Mogę tylko snuć przypuszczenia, że herby 4 biskupów powinny były znaleźć się na transepcie nowej świątyni, a herb ostatniego biskupa Leonarda - obok biskupa Henryka Foerstera - powinien był znaleźć się na fasadzie południowej - bo katedra zawsze opowiadała nie tylko historię święta, ale i historię Kościoła.  Można mi snuć takie subiektywne przypuszczenia, a raczej stawiać takie hipotezy badawcze. Gdzie jednak znajdziemy ich naukowe potwierdzenie? W policyjnym państwie pruskim duchowni palili w strachu przed represjami pisane przez siebie dzienniki i pamiętniki. Przechowywano potajemnie na strychach niewygodną po latach korespondencję. Moja intuicja podpowiada mi jednak, że tych świadectw doszukamy się w drukach ulotnych i rękopisach zapisanych na ziemi namysłowskiej przede wszystkim w języku niemieckim. One były bezpieczniejsze niźli świadectwa zapisane polszczyzną.

Panie Bartłomieju, dyskusja wcale nie jest taka jałowa, bo to nie Rybarek, ale Rybark - mój błąd. Poza tym w bibliografii zapiszemy Jan Rybark (ew. ps. Hans Rybark). Tak będziemy szukać go w oficjalnych bibliografiach. Tak jak na tej pamiątkowej karcie pocztowej:

http://allegro.pl/aw08-jan-rybark-70-r-smierci-gmina-bralin-i1441057225.html

Ryczyn, Twoje informacje wiele wyjaśniły, bo pieczęć "praw autorskich"  "Socjum. Kępno i okolice" przesłoniła nazwisko.

Z takim rekordem i katalogiem się już nie dyskutuje. To rzeczywiście Biblioteka Narodowa określa standardy opisu dla wszystkich bibliotek. Namislavia ma rację. Zresztą on w katalogach i bazach danych czuje się jak ryba wodzie.

Namislavia, artykuł został podpisany J. Rybark, stąd moje watpliwości, a nie Hanys Rybark. A tak swoją drogą bardzo ciekawa postać. Pewnie i odwiedzał przed wojną Namysłów.

Pogrzebałem trochę w Bazie Biblioteki Narodowej w Przewodniku Bibliograficznym

Opisujemy artykuły Rybarka jednak alternatywnie

Hanys Rybark

lub

Jan Rybark

Ten zamordowany przez Niemców ( w ramach "Operacji Tannenberg") 1 września 1939 r.  w Bralinie pisarz i publicysta podpisywał swoje artykuły jako Hanys Rybark lub Jan Rybark.

http://mak.bn.org.pl/cgi-bin/makwww.exe?BM=23&IM=5&VI=1&TX=Rutter+John+Milford

Mam dla smogorzowian i proboszcza Tomasza Broszko wielką wiadomość - Ryczyn przekaże oryginalny (ten z fotografii) "krzyżyk dobrego konania", słynną relikwię smogorzowską, kościołowi i parafii w Smgorzowie. Tak pisał mi o tym w marcowej korespondencji.